อารญฺญเกสูติ อรญฺญภาเคสุ อรญฺญปริยาปนฺเนสุฯ นนุ ยตฺถ กตฺถจิปิ ตณฺหา สาวชฺชา เอวาติ โจทนํ สนฺธายาห ‘‘คามนฺตเสนาสเนสุ หี’’ติอาทิฯ เตน ‘‘อนุตฺตเรสุ วิโมกฺเขสุ ปิหํ อุปฏฺฐาปยโต’’ติ เอตฺถ วุตฺตปิหาทโย ปิย อารญฺญกเสนาสเนสุ สาลยตา เสวิตพฺพปกฺขิกา เอวาติ ทสฺเสติฯ

อตฺตนาวาติ สยเมวฯ เตน ปเรหิ อนุสฺสาหิตานํ สรเสเนว อนาคตานํ เปสลานํ ภิกฺขูนํ อาคมนํ, อาคตานญฺจ ผาสุวิหารํ ปจฺจาสีสนฺตีติ ทสฺเสติฯ อิมินาว นีหาเรนาติ อิมาย ปฏิปตฺติยาฯ อคฺคหิตธมฺมคฺคหณนฺติ อคฺคหิตสฺส ปริยตฺติธมฺมสฺส อุคฺคหณํฯ คหิตสชฺฌายกรณนฺติ อุคฺคหิตสฺส สุฏฺฐุ อตฺถจินฺตนํฯ จินฺตรตฺโถ หิ อยํ สชฺฌายสทฺโทฯ เอนฺตีติ อุปคจฺฉนฺติฯ นิสีทนฺติ อาสนปญฺญาปนาทินาฯ

ปฐมสตฺตกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4-6. ทุติยสตฺตกสุตฺตาทิวณฺณนา

[24-26] จตุตฺเถ กโรนฺโตเยวาติ ยถาวุตฺตํ ติรจฺฉานกถํ กเถนฺโตเยวฯ อติรจฺฉานกถาภาเวปิ ตสฺส ตตฺถ ตปฺปรภาวทสฺสนตฺถํ อวธารณวจนํฯ ปริยนฺตการีติ สปริยนฺตํ กตฺวา วตฺตาฯ ‘‘ปริยนฺตวติํ วาจํ ภาสิตา’’ติ (ที. นิ. 1.9, 194) หิ วุตฺตํฯ อปฺปภสฺโสวาติ ปริมิตกโถเยว เอกนฺเตน กเถตพฺพสฺเสว กถนโตฯ สมาปตฺติสมาปชฺชนํ อริโย ตุณฺหีภาโวฯ นิทฺทายติเยวาติ นิทฺโทกฺกมเน อนาทีนวทสฺสี นิทฺทายติเยว, อิริยาปถปริวตฺตนาทินา น นํ วิโนเทติฯ เอวํ สํสฏฺโฐวาติ วุตฺตนเยน คณสงฺคณิกาย สํสฏฺโฐ เอว วิหรติฯ ทุสฺสีลา ปาปิจฺฉา นามาติ สยํ นิสฺสีลา อสนฺตคุณสมฺภาวนิจฺฉาย สมนฺนาคตตฺตา ปาปา ลามกา อิจฺฉา เอเตสนฺติ ปาปิจฺฉาฯ ปาปปุคฺคเลหิ มิตฺติกรณโต ปาปมิตฺตาฯ เตหิ สทา สหปวตฺตเนน ปาปสหายาฯ ตตฺถ นินฺนตาทินา ตทธิมุตฺตตาย ปาปสมฺปวงฺกาฯ ปญฺจมาทีนิ อุตฺตานตฺถานิเยวฯ

ทุติยสตฺตกสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-11. สญฺญาสุตฺตาทิวณฺณนา

[27-31] สตฺตเม อนิจฺจาติ อนุปสฺสติ เอตายาติ อนิจฺจานุปสฺสนาฯ ตถาปวตฺตวิปสฺสนา ปน ยสฺมา อตฺตนา สหคตสญฺญาย ภาวิตาย ภาวิตา เอว โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘อนิจฺจานุปสฺสนาทีหิ สหคตสญฺญา’’ติฯ อิมา สตฺต โลกิยวิปสฺสนาปิ โหนฺติ ‘‘อนิจฺจ’’นฺติอาทินา ปวตฺตนโตฯ ‘‘เอตํ สนฺตํ เอตํ ปณีตํ ยทิทํ สพฺพสงฺขารสมโถ’’ติ อาคตวเสน ปเนตฺถ ทฺเว โลกุตฺตรา โหนฺตีติ เวทิตพฺพาฯ ‘‘วิราโค นิโรโธ’’ติ หิ ตตฺถ นิพฺพานํ วุตฺตนฺติ อิธ วิราคสญฺญา, ตา วุตฺตสญฺญา นิพฺพานารมฺมณาปิ สิยุํฯ เสสเมตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ อฏฺฐมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

สญฺญาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

วชฺชิสตฺตกวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. เทวตาวคฺโค

5. ปฐมมิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[36] จตุตฺถสฺส ปญฺจเม อตฺตโน คุยฺหํ ตสฺส อาวิกโรตีติ อตฺตโน คุยฺหํ นิคฺคุหิตุํ ยุตฺตกถํ อญฺญสฺส อกเถตฺวา ตสฺเสว อาจิกฺขติฯ ตสฺส คุยฺหํ อญฺเญสํ นาจิกฺขตีติ เตน กถิตคุยฺหํ ยถา อญฺเญ น ชานนฺติ, เอวํ อนาวิกโรนฺโต ฉาเทติฯ

ปฐมมิตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ